Trong thi công bê tông cốt thép, viên kê bê tông là phụ kiện nhỏ nhưng có vai trò cực kỳ quan trọng giúp định vị và bảo vệ lớp thép trong quá trình đổ bê tông. Việc sử dụng đúng loại viên kê giúp đảm bảo chiều dày lớp bê tông bảo vệ đạt chuẩn, hạn chế rỉ sét và kéo dài tuổi thọ công trình. Bài viết dưới đây Vina CMC sẽ giúp bạn hiểu rõ viên kê bê tông là gì, cấu tạo, đặc điểm kỹ thuật, phân loại và cách lựa chọn phù hợp với từng hạng mục xây dựng – từ đó nâng cao chất lượng và độ bền cho toàn bộ kết cấu.
I. Giới thiệu về viên kê bê tông
Trong thi công bê tông cốt thép, từng chi tiết nhỏ đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và độ bền của công trình. Một trong những phụ kiện tuy nhỏ nhưng đóng vai trò không thể thay thế chính là viên kê bê tông – sản phẩm giúp định vị lớp thép, đảm bảo đúng chiều dày lớp bê tông bảo vệ.
1. Viên kê bê tông là gì?
Viên kê bê tông (hay còn gọi là cục kê cốt thép, kê sắt bê tông) là sản phẩm được đúc từ bê tông mác cao, có kích thước nhỏ gọn, dùng để nâng và cố định vị trí của cốt thép trong các kết cấu như sàn, dầm, cột, tường hoặc móng.
Mục đích chính của viên kê là tạo ra lớp bê tông bảo vệ có độ dày đúng tiêu chuẩn theo thiết kế, giúp thép không bị lộ ra ngoài hoặc tiếp xúc trực tiếp với môi trường ẩm ướt. Nhờ đó, cốt thép không bị rỉ sét, giảm thiểu nguy cơ nứt vỡ và giúp công trình bền vững hơn theo thời gian.
Hiện nay, viên kê bê tông được sản xuất với nhiều hình dạng (tròn, vuông, tam giác, trụ) và kích thước khác nhau, tùy thuộc vào đường kính thanh thép và yêu cầu thi công của từng hạng mục.
2. Vai trò của viên kê trong thi công bê tông cốt thép
Trong thi công thực tế, viên kê bê tông đóng vai trò là “chân đỡ” cho lớp cốt thép, giúp duy trì khoảng cách ổn định giữa thép và ván khuôn. Nếu thiếu viên kê, cốt thép có thể bị xê dịch trong quá trình đổ bê tông, dẫn đến lớp bảo vệ không đồng đều, gây mất an toàn và ảnh hưởng đến tuổi thọ công trình.
Cụ thể, viên kê giúp:
- Đảm bảo chính xác chiều dày lớp bê tông bảo vệ theo thiết kế kỹ thuật.
- Ngăn ngừa cốt thép tiếp xúc trực tiếp với môi trường ngoài, hạn chế ăn mòn, rỉ sét.
- Ổn định vị trí của lưới thép, tránh bị nổi lên hoặc lún xuống trong quá trình đổ và đầm bê tông.
- Tăng tính thẩm mỹ và độ phẳng của bề mặt sàn, dầm, cột sau khi hoàn thiện.
Nhờ những vai trò đó, viên kê bê tông được xem là phụ kiện bắt buộc trong mọi công trình hiện đại, từ nhà ở dân dụng đến các dự án công nghiệp quy mô lớn.
3. Vì sao cần sử dụng viên kê thay cho vật liệu tạm (gạch, đá, gỗ,…)?
Trước đây, nhiều đội thi công thường tận dụng gạch vỡ, đá nhỏ hoặc mẩu gỗ để kê thép do dễ kiếm và không tốn chi phí. Tuy nhiên, các vật liệu này không đồng nhất về kích thước, không bám chắc với bê tông, dễ gây sai lệch lớp bảo vệ và giảm chất lượng công trình.
Ngược lại, viên kê bê tông được sản xuất đúng quy cách, mác bê tông cao, có khả năng chịu lực tốt và liên kết đồng nhất với bê tông đổ tại chỗ. Điều này giúp đảm bảo:
- Chiều dày lớp bê tông bảo vệ chính xác, đồng đều
- Không để lại khuyết tật hoặc lỗ rỗng tại vị trí tiếp xúc
- Tăng độ bền, hạn chế thấm nước và ăn mòn cốt thép
- Đáp ứng các tiêu chuẩn thi công hiện hành (như TCVN 8828:2011)
Do đó, sử dụng viên kê bê tông không chỉ thể hiện sự chuyên nghiệp trong thi công mà còn giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa, bảo trì về lâu dài, đảm bảo tuổi thọ cho toàn bộ kết cấu công trình.
Tham khảo thêm: 1Kg Nilon Bằng Bao Nhiêu M2? Báo Giá Nilon Lót Sàn Mới Nhất
II. Phân loại viên kê bê tông phổ biến hiện nay
Trên thị trường hiện nay, viên kê bê tông được sản xuất đa dạng về hình dạng, kích thước và công năng nhằm đáp ứng các yêu cầu thi công khác nhau. Dưới đây là một số phân loại con kê bê tông chính.
1. Phân loại theo hình dạng
Tùy theo kết cấu và vị trí lắp đặt, viên kê bê tông được thiết kế với nhiều hình dáng khác nhau nhằm tạo độ ổn định và đảm bảo thẩm mỹ cho bề mặt bê tông sau khi hoàn thiện. Một số dạng phổ biến gồm:
- Viên kê bê tông tròn: có dạng hình trụ tròn hoặc tròn dẹt, thường dùng cho các vị trí cần độ tiếp xúc nhỏ, dễ thi công, thích hợp cho sàn hoặc dầm mỏng.
- Viên kê bê tông vuông: có mặt tiếp xúc phẳng, ổn định tốt, phù hợp cho các cấu kiện có diện tích tiếp xúc lớn như móng hoặc tường.
- Viên kê bê tông tam giác: được thiết kế nhằm tăng khả năng bám dính và chống trượt trong quá trình đổ bê tông, thường dùng ở các vị trí dốc hoặc góc cạnh.
- Viên kê bê tông hình trụ có rãnh: có rãnh giữa để đặt thép, giúp cố định chắc chắn và tránh xê dịch trong khi thi công.
Mỗi hình dạng đều có ưu điểm riêng, tùy vào thiết kế kết cấu và yêu cầu chịu lực mà kỹ sư có thể lựa chọn loại viên kê phù hợp để đảm bảo hiệu quả cao nhất.
2. Phân loại theo mục đích sử dụng
Tùy theo vị trí lắp đặt trong công trình, viên kê bê tông được chia thành nhiều nhóm với công dụng riêng biệt. Một số loại thông dụng gồm:
- Viên kê bê tông kê sàn: được sử dụng phổ biến nhất, giúp cố định lớp thép sàn ở khoảng cách đều nhau, đảm bảo lớp bê tông bảo vệ đạt chuẩn thiết kế.
- Viên kê bê tông kê cột: có hình dạng đặc biệt, chịu tải trọng lớn hơn để giữ cốt thép trong các cấu kiện thẳng đứng như cột hoặc tường.
- Viên kê bê tông kê dầm: được thiết kế chắc chắn, khả năng chịu nén cao, giúp duy trì vị trí thép dầm ổn định trong quá trình đổ bê tông.
- Viên kê bê tông kê tường – móng: sử dụng cho khu vực chịu tải trọng cao và cần độ ổn định lớn, hạn chế dịch chuyển của cốt thép trong quá trình thi công.
Nhờ sự phân loại rõ ràng này, việc chọn viên kê theo từng hạng mục giúp công trình đạt độ chính xác, an toàn và tiết kiệm chi phí nhân công hơn so với việc sử dụng kê thủ công hoặc vật liệu tạm.
3. Phân loại theo kích thước và chiều dày lớp bê tông bảo vệ
Một yếu tố quan trọng khi chọn viên kê là chiều cao (độ dày) – tương ứng với lớp bê tông bảo vệ theo tiêu chuẩn kỹ thuật. Thông thường, kích thước viên kê bê tông được quy định dựa trên đường kính thép và yêu cầu thiết kế của công trình. Một số kích thước thông dụng gồm:
- Kê lớp bảo vệ 15mm – 25mm: dùng cho sàn mỏng, tường nhỏ, cấu kiện nhẹ.
- Kê lớp bảo vệ 30mm – 50mm: dùng cho sàn, dầm và cột thông thường.
- Kê lớp bảo vệ 60mm – 75mm: dùng cho móng hoặc cấu kiện bê tông chịu tải trọng lớn.
Theo TCVN 8828:2011, lớp bê tông bảo vệ thường dao động:
- 20mm – 25mm cho kết cấu trong nhà.
- 30mm – 40mm cho kết cấu ngoài trời.
- 50mm trở lên cho các công trình tiếp xúc trực tiếp với môi trường ẩm hoặc nước biển.
Do đó, khi lựa chọn viên kê bê tông, cần căn cứ vào bản vẽ thiết kế, điều kiện môi trường và đường kính cốt thép để chọn loại có kích thước phù hợp, giúp đảm bảo đúng kỹ thuật và độ bền của kết cấu.
III. Cấu tạo và đặc điểm kỹ thuật của viên kê bê tông
Để đảm bảo độ bền và khả năng chịu lực ổn định trong điều kiện thi công khắc nghiệt, viên kê bê tông được sản xuất theo tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Cấu tạo của viên kê không chỉ quyết định chất lượng liên kết với bê tông đổ tại chỗ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác của lớp bê tông bảo vệ và tuổi thọ của công trình.
1. Thành phần vật liệu cấu tạo viên kê
Viên kê bê tông thường được sản xuất từ vật liệu bê tông mác cao, đảm bảo cường độ và độ bền nén tương đương hoặc lớn hơn bê tông của kết cấu chính. Thành phần chính bao gồm:
- Xi măng: sử dụng xi măng Poóc-lăng (PC30 – PC40) hoặc xi măng đặc chủng có độ bền cao, giúp viên kê đạt khả năng chịu nén tốt.
- Cát mịn và đá nhỏ: chọn loại sạch, sàng kỹ, không lẫn tạp chất để tăng độ kết dính và hạn chế nứt bề mặt.
- Nước sạch: đạt tiêu chuẩn nước trộn bê tông, không chứa muối hoặc tạp chất gây ăn mòn thép.
- Phụ gia bê tông (nếu có): một số nhà sản xuất sử dụng phụ gia siêu dẻo hoặc chống thấm để tăng độ đặc chắc và khả năng bám dính.
2. Các thông số kỹ thuật cơ bản
Khi lựa chọn viên kê bê tông, kỹ sư và nhà thầu cần quan tâm đến một số thông số kỹ thuật cơ bản để đảm bảo phù hợp với yêu cầu thiết kế:
- Kích thước: thường dao động từ 15mm đến 75mm, tùy theo chiều dày lớp bê tông bảo vệ. Các kích cỡ phổ biến gồm 20mm, 25mm, 30mm, 40mm, 50mm, 60mm,…
- Mác bê tông: thông thường đạt mác 200 – 300 (B15 – B20), một số loại đặc biệt có thể lên đến mác 400 – 500 để sử dụng trong kết cấu chịu tải trọng lớn.
- Khả năng chịu lực: viên kê có khả năng chịu nén từ 20–30 MPa, đảm bảo không bị vỡ hoặc biến dạng dưới trọng lượng cốt thép và bê tông ướt trong quá trình thi công.
- Khối lượng riêng: dao động từ 2.200 – 2.400 kg/m³, tương đương bê tông kết cấu thông thường, giúp viên kê liên kết tự nhiên và không tạo điểm yếu trong khối bê tông tổng thể.
- Độ sai lệch kích thước: không quá ±1mm, đảm bảo độ chính xác khi bố trí và thi công hàng loạt.
Nhờ các thông số này, viên kê bê tông có thể thích ứng với hầu hết các loại công trình, từ nhà dân dụng, nhà xưởng, cầu đường đến hạ tầng kỹ thuật yêu cầu cao về độ bền và an toàn.
3. Ưu điểm nổi bật của viên kê bê tông so với các loại kê khác
So với các loại kê truyền thống như kê nhựa, kê gỗ hoặc kê gạch, viên kê bê tông mang lại nhiều ưu điểm vượt trội cả về kỹ thuật lẫn hiệu quả thi công:
- Độ bền và khả năng chịu lực cao: nhờ làm từ bê tông mác cao, viên kê chịu nén tốt, không bị vỡ khi đặt dưới cốt thép nặng hoặc trong quá trình đổ bê tông.
- Tương thích hoàn toàn với kết cấu: vật liệu bê tông đồng nhất giúp viên kê và bê tông đổ tại chỗ liên kết chặt chẽ, không tạo khe hở hay điểm yếu.
- Chính xác và đồng đều: sản xuất theo khuôn đúc tiêu chuẩn, đảm bảo kích thước đồng nhất, giúp thi công nhanh, đúng cao độ thiết kế.
- Không bị biến dạng hoặc hư hỏng khi tiếp xúc môi trường ẩm, nhiệt độ cao.
- Độ bám dính tốt: bề mặt viên kê nhám nhẹ, giúp tăng ma sát với cốt thép và bê tông, tránh xê dịch khi đầm.
- Thân thiện và bền vững: không gây ảnh hưởng đến môi trường, tái sử dụng được trong nhiều hạng mục thi công.
Tham khảo thêm: So Sánh Lưới Nhựa Hàng Rào Và Lưới Thép: Nên Dùng Loại Nào?
IV. Ứng dụng thực tế của viên kê bê tông trong xây dựng
Nhờ đặc tính bền chắc, đồng nhất với bê tông và khả năng chịu lực cao, viên kê bê tông được ứng dụng rộng rãi trong hầu hết các hạng mục công trình. Dù là kết cấu sàn, dầm, cột hay tường, viên kê đều giúp đảm bảo chiều dày lớp bê tông bảo vệ đạt chuẩn kỹ thuật, từ đó tăng độ bền, an toàn và tuổi thọ cho toàn bộ công trình.
1. Ứng dụng trong thi công sàn và dầm
Trong thi công sàn và dầm bê tông cốt thép, việc duy trì đúng khoảng cách giữa cốt thép và ván khuôn là yếu tố cực kỳ quan trọng. Viên kê bê tông giúp cố định lớp cốt thép ở vị trí chính xác, tránh bị lún hoặc nổi lên trong quá trình đổ và đầm bê tông.
Đối với sàn: viên kê thường được bố trí đều dưới lớp thép sàn, khoảng cách trung bình 0,8 – 1,0m, giúp đảm bảo lớp bê tông bảo vệ từ 20 – 30mm. Nhờ đó, bề mặt sàn phẳng, thép không bị lộ hoặc ăn mòn theo thời gian.
Đối với dầm: viên kê có nhiệm vụ giữ cố định thép dọc và thép đai, giúp duy trì đúng lớp bảo vệ theo thiết kế, thường từ 25 – 40mm, tùy loại dầm và môi trường làm việc.
2. Ứng dụng trong kết cấu cột và tường
Ở các kết cấu thẳng đứng như cột và tường, yêu cầu kỹ thuật càng khắt khe hơn vì cốt thép thường có xu hướng dịch chuyển khi đổ bê tông. Lúc này, viên kê bê tông được sử dụng như “điểm tựa” giúp giữ ổn định thép ở khoảng cách chính xác so với ván khuôn.
- Với cột: viên kê thường được đặt quanh chu vi cốt thép cột ở khoảng cách 50–60cm, đảm bảo lớp bê tông bảo vệ từ 25–40mm. Nhờ đó, thép không chạm ván khuôn và tránh hiện tượng hở thép hoặc rỗ bề mặt sau khi tháo cốp pha.
- Với tường: viên kê giúp giữ lưới thép nằm giữa lớp bê tông hai mặt, tránh tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Điều này đặc biệt quan trọng đối với tường tầng hầm hoặc tường chịu ẩm, nơi nguy cơ thấm và ăn mòn rất cao.
Ngoài ra, viên kê bê tông cho cột và tường thường được thiết kế chắc chắn hơn, có rãnh hoặc móc giữ, giúp bám dính tốt trong quá trình đổ bê tông đứng, không bị trượt hoặc xê dịch do rung đầm.
3. Ứng dụng trong các công trình dân dụng và công nghiệp
Nhờ tính linh hoạt và độ bền cao, viên kê bê tông được sử dụng rộng rãi ở cả công trình dân dụng và công nghiệp quy mô lớn.
Trong công trình dân dụng: viên kê xuất hiện trong hầu hết các hạng mục như móng, sàn, cột, dầm, cầu thang… giúp thi công dễ dàng, đảm bảo đúng kỹ thuật và tăng độ bền cho kết cấu nhà ở, biệt thự, công trình công cộng.
Trong công trình công nghiệp: viên kê bê tông được dùng nhiều trong nhà xưởng, bãi đậu xe, cầu đường, hạ tầng kỹ thuật, tầng hầm, bể chứa,… nơi yêu cầu cường độ chịu lực lớn và độ bền lâu dài.
Trong các công trình chịu môi trường khắc nghiệt: như vùng ven biển, công trình ngầm hoặc kết cấu thường xuyên tiếp xúc với nước, viên kê bê tông giúp tăng khả năng chống thấm và bảo vệ cốt thép khỏi ăn mòn.
V. Hướng dẫn chọn viên kê bê tông phù hợp
Chọn đúng loại viên kê bê tông là bước quan trọng để đảm bảo lớp bê tông bảo vệ đạt chuẩn, giúp công trình bền chắc và hạn chế tối đa rủi ro về kỹ thuật. Việc lựa chọn cần dựa trên đường kính thép, yêu cầu kết cấu và tiêu chuẩn thi công hiện hành, đồng thời tuân thủ nguyên tắc bố trí khoa học để đạt hiệu quả cao nhất.
1. Cách chọn kích thước viên kê theo đường kính thép
Kích thước viên kê bê tông quyết định trực tiếp đến độ dày lớp bê tông bảo vệ và khả năng chịu lực tại vị trí kê thép. Do đó, kỹ sư cần lựa chọn viên kê dựa vào đường kính thanh thép chủ và loại cấu kiện (sàn, dầm, cột, móng,…). Dưới đây là bảng hướng dẫn chọn kích thước viên kê tương ứng:
| Đường kính thép (mm) | Chiều dày lớp bê tông bảo vệ (mm) | Kích thước viên kê bê tông khuyến nghị (mm) | Vị trí ứng dụng |
|---|---|---|---|
| D6 – D10 | 15 – 20 | 15 – 20 | Sàn mỏng, tường nhẹ |
| D12 – D16 | 20 – 25 | 25 – 30 | Sàn, dầm nhỏ, cột nhỏ |
| D18 – D22 | 30 – 35 | 30 – 40 | Dầm, cột trung bình |
| D25 – D32 | 40 – 50 | 40 – 50 | Dầm, cột lớn, móng |
| ≥ D36 | 50 – 75 | 50 – 75 | Kết cấu chịu lực lớn, tầng hầm, cầu đường |
Lưu ý:
- Viên kê phải có chiều cao đúng bằng chiều dày lớp bê tông bảo vệ yêu cầu trong bản vẽ thiết kế.
- Không chọn viên kê quá thấp hoặc quá cao, tránh ảnh hưởng đến độ dày bê tông và khả năng chống thấm.
- Với công trình có tải trọng lớn hoặc thép đường kính >25mm, nên chọn viên kê mác bê tông cao hơn (B20 – B25) để đảm bảo chịu lực tốt.
2. Tiêu chuẩn về lớp bê tông bảo vệ theo quy định hiện hành (TCVN 8828:2011, …)
Theo TCVN 8828:2011 và các tiêu chuẩn thi công kết cấu bê tông cốt thép, lớp bê tông bảo vệ có nhiệm vụ ngăn cách thép với môi trường bên ngoài, bảo vệ thép khỏi ăn mòn và cháy, đồng thời tăng độ bền tổng thể. Dưới đây là chiều dày lớp bê tông bảo vệ tối thiểu được khuyến nghị theo loại kết cấu và điều kiện làm việc:
| Vị trí kết cấu | Điều kiện môi trường | Chiều dày lớp bê tông bảo vệ (mm) |
|---|---|---|
| Sàn, dầm trong nhà | Khô ráo, ít ẩm | 15 – 25 |
| Cột, dầm ngoài trời | Ẩm, mưa, nhiệt độ thay đổi | 25 – 40 |
| Móng, tường tầng hầm | Tiếp xúc trực tiếp với đất hoặc nước | 40 – 50 |
| Cầu, cống, công trình ven biển | Môi trường xâm thực mạnh | ≥ 50 – 75 |
Áp dụng đúng tiêu chuẩn này giúp đảm bảo tuổi thọ công trình lên đến hàng chục năm, giảm nguy cơ rỉ sét cốt thép, đồng thời đáp ứng yêu cầu nghiệm thu kỹ thuật trong thi công thực tế.
3. Một số lưu ý khi bố trí và lắp đặt viên kê
Bên cạnh việc chọn đúng kích thước, việc bố trí và lắp đặt viên kê bê tông đúng cách cũng rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả kỹ thuật và thẩm mỹ công trình. Một số lưu ý cần ghi nhớ:
- Khoảng cách bố trí viên kê: thông thường 800–1000mm (0,8–1,0m) giữa các viên kê; với cấu kiện chịu tải trọng lớn nên giảm xuống 500–700mm.
- Vị trí đặt: viên kê phải đặt trên bề mặt ván khuôn phẳng, không lún, đảm bảo thép không bị trượt khi đổ bê tông.
- Trước khi đổ bê tông: cần kiểm tra lại toàn bộ vị trí kê, đảm bảo đúng cao độ và không bị xô lệch trong quá trình lắp dựng.
- Không dùng vật liệu tạm thay thế: như gạch vỡ, đá nhỏ, gỗ vì không đảm bảo kích thước đồng đều và khả năng bám dính.
- Khi đổ bê tông: nên đầm nhẹ quanh khu vực có viên kê để tránh tạo lỗ rỗng hoặc vết nứt.
- Bảo dưỡng sau thi công: nếu viên kê bị lộ trên bề mặt bê tông, cần xử lý bằng lớp vữa bảo vệ để đảm bảo thẩm mỹ và chống thấm.
VI. Nên mua viên kê bê tông ở đâu giá tốt, chất lượng ổn định?
Nếu bạn đang tìm nơi mua viên kê bê tông chất lượng cao, giá hợp lý, thì Vật Liệu Xây Dựng CMC là lựa chọn đáng tin cậy. Chúng tôi chuyên cung cấp đa dạng viên kê bê tông các loại với ưu điểm nổi bật:
- Sản phẩm đạt chuẩn kỹ thuật: được đúc từ bê tông mác cao, chịu tải tốt, bền chắc và không bị rạn nứt khi thi công.
- Đa dạng kích thước: đáp ứng mọi nhu cầu sử dụng cho dầm, sàn, cột, tường, móng và hạ tầng kỹ thuật.
- Đảm bảo đúng tiêu chuẩn TCVN: chiều cao, đường kính lỗ buộc và độ đồng đều được kiểm định trước khi xuất xưởng.
- Giá thành cạnh tranh, chiết khấu hấp dẫn: phù hợp với các đơn vị thi công, nhà thầu, đại lý vật liệu xây dựng.
- Dịch vụ tận tâm: hỗ trợ vận chuyển toàn quốc, tư vấn chọn sản phẩm theo thiết kế kết cấu công trình.
VII. Kết luận
Viên kê bê tông là chi tiết nhỏ nhưng có vai trò quan trọng trong việc giữ đúng khoảng cách cốt thép, đảm bảo lớp bê tông bảo vệ đạt chuẩn kỹ thuật và giúp công trình bền chắc hơn theo thời gian. Việc sử dụng viên kê đúng loại, đúng vị trí không chỉ nâng cao chất lượng thi công mà còn giảm thiểu sai lệch, nứt gãy hay rỉ sét trong kết cấu. Để mua viên kê bê tông chất lượng, kích thước chuẩn và giá thành ổn định, bạn có thể tham khảo tại Vật Liệu Xây Dựng CMC – đơn vị cung cấp uy tín, chuyên nghiệp, được nhiều nhà thầu và doanh nghiệp xây dựng tin chọn trên toàn quốc.
Kết luận:
